Söwdanyň internet usuly – Eýesinden

“Altyn Paňkelle” blogy internetde türkmen diliniň kime gerekdigi baradaky soraga jogap gözläp şeýle ýazypdyr:

“Ol-ha internetde ekeni türkmennetde hem türkmençe sahypa tapaýmak gaty kyn; tanyşüsti bilen tapaýmasaň. Beýle sahypalar näme üçin şeýle az? Bu meň pikirimçe gyzykly sorag. Şoň üçin hem bu temada öz pikirlerimi siz bilen paýlaşaýyn diýdim.

Ilki bellemeli zat elbetde internete baglanmak mümkinçiligi türkmenlerde örän az. Köp türkmen daşary ýurtdan internete girýär. Bu türkmenleriň köpüsi rus, iňlis, türk dilleriniň iň azyndan birini gowy bilýär. Bu dilleri bilseň esasan-da iňlis we rus dillerini bilseň internetde islän zadyňa ýetmek gaty kyn däl. Aýdym-saz, hezillik, anekdotlar, tehniki maglumatlar internetde dökün.

Diýmek türkmençe sahypalaryň aýratynlygy iň azyndan iki sany (1) biri daşary ýurt dillerini bilmeýän türkmenlere ýüzlenmek - rusça düşünmeýän gaty azmyka diýýän. (2) beýleki sahypalaryň türkmennetçilere hödürläp bilmeýän mazmunyny hödürlemek. Meň pikirimçe ikinji husus has möhüm. Meselem http://www.tmhits.com sahypasy şuňa mysal bolup biler. Türkmençe aýdymlary bize diňletjek türkçe ýada rusça sahypa gaty az. Şoň üçin türkmenler bu sahypany bilýän bolsa göni gelerler. Türkmençe bolany üçin däl-de, türkmenistanlylara degişli örän peýdaly maglumatlar we aýdymlar berýändigi üçin gelerler”.

10 ýyl mundan ozalky mesele Bagtyýarlyk zamanasynyň Berkararlyk döwründe Hormatly Arkadagymyzyň il-ýurt bähbitli edýän atalyk aladalary bilen ýuwaş-ýuwaş düzelýär hem diýip bileris. Menem şu gün Altyn Päňkelläň ikinji kategoriýasyna girýän http://www.eyesinden.com barada birnäçe zatlar belläp geçmek isledim. Söwdanyň internet usuly bolan “eýesinden”, mobil telefonlardan kompýuterlere, elektronikadan öý enjamlaryna, parfumeriýadan kitaplara çenli birnäçe harytlary biziň öýde ýaplanyp gök çaý süzüp oturan ýerimizden satyn almaga mümkinçilik döredýär.

Birinji bilen belläp geçmek isleýän zadym bu websaýtyň domain adresi gaty dogry alynan. Hemmämiz adyny eýesinden diýip bilýäris we domain adresi hem eyesinden. Emma käbir websaýtlar, esasanam türkmen saýtlarynyň adyny “pylan zat” diýip bilýän hem bolsak domain adresi köplenç ýagdaýda “pylan-zat-online” we ş.m. goşundylar bilen alynýar. Saýty açdym we harytlara göz aýladym, ilki bilen ünsümi çeken bolsa kitaplar boldy.

“Baý kaka we garyp kaka” kitabyny satyn almaga synanyşdym. Kitabyň mazmuny türk dilinde beýan edilen eken, elbetde satyn aljak bolýan kitabymyz türk dilinde bolsa muň zyýany ýok. “Sebede goş” düwmejigine basyp kitaby “100-lük salafana” salanymdan soň “sebedi görkez” we “satyn al” düwmejikleri çykdy. Satyn al düwmesine basamda elbetde menden agza bolmagymy, eger-de agzalygym bar bolsa içeri girmegimi sorady. Bu pursatda meni begendiren zat bolsa elbetde, içeri girmän, myhman müşderi hökmünde satyn alyp hem bolýanlygy. Elbetde adres, telefon no we ş.m. maglumatlary bermek üçin forma doldurmaly boldy. Eger-de bu ýerden ýygy-ýygydan söwda etmek niýetimiz bar bolsa, agza bolmak has amatly. Sebäbi her gezek şol bir maglumatlary gaýta-gaýta doldurmak aňsat bolmasa gerek.

            Maglumatlary 4 ädimde doldurmaklyk soraldy, birinji ädimde ýokarda belläp geçişim ýaly içeri girmegim soralýar. Myhman hökmünde girenimizden soň ikinji ädimde poçta maglumatlarymyz soralýar.  Adres berenimde daşary ýurtlary hem saýlap bolýany gözüme ildi, we barlap görmek niýeti bilen her haýsy bir ýurdy saýladym. Maglumatlary dolduranymdan soň bolsa “Bagyşlaň, siziň adresiňize eltip bermek hyzmatymyz ýok” diýen ýazgyny gördüm. Şeýlelik bilen 3-nji we 4-nji ädimlere geçip bilmedim. Eger-de daşary ýurda ibermek hyzmaty bar bolsa, menýuda diňe iberip bilýän ýurtlaryny goýsalar has jaýdar bolardy. Emma biz bir wagtyň dowamynda ençeme ýurtlarda ýaşamzok, öz ýaşaýan ýurdumyza iberip ibermeýänlerini barlamak sanlyja sekund alýar, bu bir ummasyz tagaşyksyzlyk däl.

            Täzeden synanyşmak islämde bolsa şol bir kitaby satyn almak üçin sebede goşdum we sebetde iki kitap boldy, aslynda täzeden sebede goşmak hökmanam däl eken. Men birini aýyr diýip tölege geçemde bolsa sebetde henizem iki kitabyň bardygyny gördüm. Diýmek sebetden aýyrmaly goşmaly zatlary dynaňsoň “täzeden hasapla” düwmesine basmak hökmany eken. Başgaça aýdanymyzda “refresh” düwmesi, meň pikirimçe sebetden käbir zatlary aýyranymyzdan soň ýene bir artykmaç düwmä basmazdan hasaplasa has dogry we çalt bolardy.

            Adresimi Türkmenistanda bir ýerde görkezenimden soň bolsa töleg ädimine geçip bildim we POD (Pay on Delivery – ýagny tabşyrykda tölemek), paypal we Türkiýeden (bank hasabyna) tölemek ýaly görnüşleri gördüm. Meni iň begendiren ýeri POD boldy, sebäbi Türkmenistanda bank üsti bilen töleg geçmek heniz giňden ulanylmaýar. Eýesinden 1-3 iş gününde harydyň elimize gelip gowuşjakdygyna, howpsuzlygyna, bardy-geldi harytda bir näsazlyk bolan ýagdaýynda-da jogapkärçilik aljakdygyna güwä geçýär.

            Kitabyň bahasy 106 manatdan 80 manada arzanladylypdyr. Emma näme üçindir sebede goşamda kitabyň bahasy 81 manat boldy. Şol bir kitabyň nyrhyny Türkiýedäki başga websaýtlardan barlap göremde bolsa uly tapawudyň bardygyna göz ýetirdim. Kitap eýesindende ±24 USD, Türkiýede bolsa ±4 USD. Elbetde Türkiýeden kargo bilen ibertsek ýene-de ±25 USD bolar.

            Jemleýji hökmünde stokdaky kitaplar barada agzap geçsek iňlis, rus we türk dillerinde kitaplar bar. Türkmen dilindäki kitaplaryň satuwda ýoklugynyň hem özüne ýetesi sebäbi bar bolsa gerek. Bu gezeklik kitap barladym we netijesinden hoşal boldum. Beýleki harytlary bolsa indiki ýazgylarymda giňişleýin gürrüň bererin. Onda näme, indiki ýazgylara çenli hoş wagtyňyz.